|
پاسخ به شبهات اعتقادی 
| ||
|
• بخش دوم: دین و نبوت فصل اول: شبهات مرتبط با اصل دین و نبوت عامه
1ـ احتمال کافی بودن عقل برای سعادت انسان مهم‌ترین دلیل بر ضرورت نبوت، دلیل حکمت است. این دلیل بر مبنای نقصان علم و دانش بشری و عدم کفایت عقل انسان در شناخت راه کمال و سعادت اقامه شده و متشکل از سه مقدمه است: الف. خدای متعال انسان را برای تکامل اختیاری آفریده است. ب. تکامل اختیاری درگرو شناخت صحیح در زمینه سعادت و شقاوت دنیا و آخرت است. ج. منابع آگاهی انسان برای چنین شناختی کفایت نمی‌کند. معتقدان به نبوت بر اساس این مقدمات چنین استدلال می‌کنند که حکمت خداوند متعال اقتضا دارد برای اینکه نقض‌غرض از خلقت انسان پیش نیاید، خدا راه دیگری (وحی) را در اختیار انسان قرار دهد تا از آن راه پی به سعادت دنیا و آخرت ببرد و بتواند کمال اختیاری مطلوب را به‌دست آورد. این در حالی است که خداوند به انسان عقل داده، یعنی راه رسیدن به سعادت دنیا و آخرت را در اختیار او گذاشته است و ضرورتی برای منبعی دیگر وجود ندارد. چرا که منابع دیگری چون وحی در اختیار همگان نیست و در عمل نتوانسته سعادت دنیایی پیروان ادیان را محقق سازد. بر این اساس می‌توانیم مقدمه سوم برهان حکمت را رد کنیم یا لااقل، شک و تردید را درباره آن روا بدانیم. چرا که به هر حال این احتمال وجود دارد که خداوند، کمال اختیاری انسان را در گرو پیروی او از عقلش قرار داده باشد و بیش از این مقدار از او انتظاری نداشته باشد. ادامه مطلب... [ شنبه 95/9/27 ] [ 6:16 عصر ] [ asadi ]
[ نظرات () ]
برهان اختیار شبهه: موجودی که همه چیز را می‌داند (علیم مطلق است) هیچ‌گاه در مرحله شک قرار نمی‌گیرد. چرا که او پیش از هر انتخابش دقیقاً می‌داند چه تصمیمی را در آینده خواهد گرفت. چنین شرایطی بدین معنی است که او قادر به تغییر دادن تصمیم نهایی خود نیست و اساساً فاقد قدرت برای انتخاب است و عملاً هیچ اختیاری ندارد. پس از آنجا که یک موجود غیر مختار دارای شخصیت نیست و علیم بودن با مختار بودن در تناقض است، موجودی با ویژگی علیم مطلق نمی‌تواند وجود داشته باشد. پاسخ: این اشکال ناشی از قیاس علم و اختیار خداوند با علم و اختیار مخلوقات است. علم خداوند عین ذات او و عین اختیار اوست و گذشته و حال و آینده برای او یکسان است. مشکلی که در این شبهه بیان شد وقتی مطرح می‌شود که آگاهی قبلی را با اختیار فعلی مقایسه می‌کنیم؛ اما اگر گذشته و حال و آینده یکسان باشد و محدودیت‌های زمان در میان نباشد، چنین اشکالی از اصل مطرح نخواهد شد. پس خداوند در عین اینکه علم دارد، اختیار هم دارد و قید زمان برای او محدودیت‌هایی را که در این شبهه مطرح شده است ایجاد نمی‌کند. خداوند فراتر از زمان است و عالم بوده و هست و خواهد بود. همان‌گونه که اختیار او بی‌انتهاست و هیچ چیزی نمی‌تواند قدرت و اختیار را از او سلب کند. البته ما که محدود و محبوس در قید زمان‌ایم نمی‌توانیم فراتر از زمان بودن را به‌درستی درک کنیم. ادامه مطلب... [ جمعه 95/9/26 ] [ 9:13 عصر ] [ asadi ]
[ نظرات () ]
برهان فطرت در ادامه بررسی شبهات خداشناسی و در پاسخ به دلایلی که ندانم‌گراها برای رد برهان‌های اثبات وجود خدا ذکر کرده‌اند، به بررسی شبهات مرتبط با برهان فطرت می‌پردازیم. برهان فطرت یکی از دلایلی است که خداپرستان برای اثبات وجود خدا ارائه کرده‌اند. پیش از بیان این برهان و شبهات مرتبط با آن خوب است ابتدا معنای فطرت را بهتر بشناسیم. «فطرت» کلمه‌ای عربی از ماده (ف ط ر) است که به دو معنای «شکافتن» و « آفریدن و ایجاد اولیه و بدون سابقه» به‌کار رفته است. «فطرت» که بر وزن «فعله» است به معنای کیفیت خاص خلقت است، یعنی ویژگی‌هایی که در خلقت یا ساختمان وجودی انسان لحاظ شده و بینش‌ها و گرایش‌های خدادادی و غیراکتسابی که در انسان وجود دارد. پس اینکه گفته می‌شود «توحید فطری است» یعنی در سرشت انسان شناخت خدا به‌صورت طبیعی و بدون نیاز به اکتساب قرار دارد و هر انسانی در وجود خود، خدا را می‌یابد. دلایل فطری بودن خداشناسی برای اثبات فطری بودن خداشناسی دو بیان ذکر شده است: بیان اول: درک خدا در هنگام کنار رفتن پرده‌های طبیعت ما انسان‌ها همگی به قدرت و حقیقتی مطلق باور و اتکا داریم اما پرده‌های طبیعت و غفلت ما را از او غافل کرده است. به‌عبارت دیگر خداشناسی به‌صورت بالقوه در وجود همه انسان‌ها هست،اما تعلّقات انسان به دنیا و امور مادی، حجاب‌هایی هستند که از بالفعل شدن، شکوفایی و رشد فطرت خدایی انسان جلوگیری می‌کنند. وقتی کسی به اختیار یا اضطرار از این وابستگی‌ها جدا شود، خداوند را به روشنی می‌یابد. کسی که با انجام ریاضت‌های شرعی و دستورات عرفانی، به تصفیه درون بپردازد، به اختیار از این وابستگی‌ها جدا شده است و کسی در شرایطی قرار گیرد که امیدش از اسباب مادی قطع شود و خود را بی پناه و ناامید بیابد، حجاب‌ها از روی فطرت اصیل خداشناسی او کنار می‌روند و ارتباط وجودی‌اش با ذات مبدأ متعال آشکار می‌گردد. بیان دوم: میل به کمال مطلق بیان دیگر برهان فطرت با توجه به میل انسان به کمال مطلق ارائه شده است. آدمی همواره در پی کمال است و تمامی فعالیت‌ها‌یش در این راستا انجام می‌پذیرد اما هیچ‌گاه با رسیدن به مرتبه‌ای از دارایی، توانایی، زیبایی و مانند آن، اشباع و قانع نمی‌شود. ما به‌وضوح وجود این گرایش را در خود می‌یابیم. بسیاری اوقات انسان کمال نهایی و مقصود خود را در چیزی محدود تصور می‌کند، اما پس از رسیدن به آن، متوجه می‌شود که کمال خواهی‌اش ارضا نشده و خواهان کمال بالاتری است و این سلسله ادامه دارد. از این تسلسل نتیجه میگیریم که انسان همواره به‌دنبال کمال مطلق است و میل به منبع و سرچشمه همه کمالات در فطرت او وجود دارد. البته او در تشخیص مصداق این کمال مطلوب اشتباه می‌کند و به موضوعات گوناگونی دل می‌بندد؛ دل‌بستنی که هرگز او را به آرامش و اطمینان نمی‌رساند. به هر حال وجود چنین میلی در طبیعت انسان قابل انکار نیست و از آنجا که این میل هیچ عاملی جز آفرینش ندارد و غیراکتسابی است، نتیجه میگیریم که انسان فطرتاً خداجوست. ادامه مطلب... [ شنبه 95/9/20 ] [ 9:11 عصر ] [ asadi ]
[ نظرات () ]
برهان نظم برهان نظم از قدیمی‌ترین براهین اثبات وجود خداست. آدمیان از قدیم با مشاهده پدیده‌های منظم و هماهنگ به این فکر می‌افتادند که این نظم و هماهنگی موجودات معلول چیست. آیا خود اجزاء با همکاری یکدیگر این نظم را پدید آورده اند یا این که ناظمی‌حکیم و با تدبیر، چنین ساختار منظمی را پدید آورده است. این برهان در فرهنگ غربی برای اثبات وجود خدا استفاده می‌شده ولی در میان فیلسوفان اسلامی این برهان نه برای اثبات وجود خدا بلکه برای اثبات اوصاف الهی استفاده شده است. «نظم یک نوع رابطه هماهنگ میان اجزاى یک مجموعه، براى تحقق یافتن هدف مشخص است، به گونهاى که هر جزئى از اجزاى مجموعه مکمل دیگرى بوده، و فقدان هر یک سبب مىشود که مجموعه، هدف خاص و اثر ویژه خود را از دست بدهد.» شکل کلى برهان نظم را مىتوان چنین بیان نمود: جهان منظوم (داراى نظم) است (مقدمه اول) و هر منظومى، ناظمى دارد، (مقدمه دوم) پس جهان ناظم دارد. ادامه مطلب... [ شنبه 95/9/20 ] [ 9:7 عصر ] [ asadi ]
[ نظرات () ]
|
درباره وبلاگ  | |
| [ قالب وبلاگ : ایران اسکین ] [ Weblog Themes By : iran skin] | ||
