بخش دوم: دین و نبوت

 ? فصل دوم: شبهات مرتبط با معجزه

    از آنجا که معجزه یا انجام امور خارق‌العاده از سوی پیامبران الهی به‌عنوان یکی از نشانه‌ها و راه‌های تشخیص صداقت آنها مطرح شده و بسیاری از انبیا برای اثبات حقانیت خود از آن استفاده کرده‌اند، این موضوع از نقشی کلیدی و مهم در مبحث نبوت و پذیرش اصل دین برخوردار است و شبهات متعددی نیز درباره آن مطرح می‌شود. لذا در این بخش به بررسی برخی از این شبهات می‌پردازیم:

    1ـ نامعقول بودن معجزه

    هر پدیده مادّى، علت خاصى دارد که مى‌توان آن را به کمک آزمایش‌هاى علمى شناخت. بنابراین، پدیده‌هاى خارق‌العاده اگر با روش‌های علمی قابل توجیه و تبیین نباشد و با پیشرفت علم نتوان عامل طبیعی آن را شناسایی کرد. و به‌وسیله آزمایش‌هاى علمى به راز آن پی برد، غیر معقول و به‌معناى نقض اصل علیّت و مردود است. بر این اساس ما نمی‌توانیم وقوع معجزه از سوی مدعیان نبوت را بپذیریم.

    پاسخ:

    اصل علیّت می‌گوید هر موجود وابسته که وجودش برای خودش نیست، علتى دارد؛ اما اینکه هر علتى باید لزوماً به‌وسیله آزمایش‌هاى علمى قابل شناخت باشد به هیچ وجه لازمه اصل علیّت نیست و دلیلى هم بر آن نمى‌توان یافت. زیرا بُرد آزمایش‌هاى علمى محدود به امور طبیعى است و هرگز نمى‌توان وجود یا عدم امور ماوراء طبیعى یا عدم تأثیر آنها را به‌وسیله ابزارهاى آزمایشگاهى ثابت کرد. این در حالی است که اساس معجزه بر امور ماورائی است تا ارتباط پیامبر با ماوراء اثبات شود.

    2ـ در دسترس همگان نبودن معجزه

    اگر قرار است صدق ادعای انبیا با معجزه اثبات شود، باید همه مردم امکان مشاهده و بررسی معجزات را داشته باشند، در حالی که می‌دانیم اکثر افراد چنین امکانی را نداشته و ندارند. پس اکثر انسان‌ها راهی برای ایمان به پیامبران ندارند. 

    پاسخ:

    تنها راه اثبات درستی ادعای پیامبران الهی معجزه نیست. مهم این است که اطمینان قلبی انسان‌ها نسبت به راستگویی پیامبران حاصل گردد و آنها با وجدان خود قانع شوند که این فرد واقعاً فرستاده خداست. این اطمینان در بسیاری از مواقع با شناخت اخلاق و امانتداری پیامبران یا دقت در محتوای پیامشان حاصل می‌شود. همچنین با نقل قول افراد مورد وثوق درباره اخلاق یا معجزات پیامبران می‌توان همان اطمینان را به‌دست آورد. البته معجزات انبیای الهی متناسب با زمان و موضوع بوده است. این تناسب فهم معجزه را آسان‌تر و همگانی‌تر می‌کرده و زمینه بهره‌گیری افراد بیشتری را از آن فراهم می‌آورده است. ادامه مطلب...